RİSK BAZLI ANALİZ - FİNANSMAN (KAYNAK TEMİN) RİSKİ (1)

 

Ülkemizdeki Firmaların bilançoları incelendiğinde büyük bölümünün kendi kaynakları ve yarattığı fonlar ile faaliyetlerini devam ettirmedikleri bilinmektedir. Bu durumun çeşitli nedenleri olmakla beraber özellikle rutin işletme sermayesi ve büyüme finansmanlarında yoğun yabancı kaynak kullanımı bulunmaktadır. Firmaların ilgili süreçte faaliyetlerinden sağlanan fonlar ile borç ve edimlerini yerine getirememeye başlamaları yada ek finansman yükü getirebilecek bir gelişme ile karşılaşmaları durumunda, esas faaliyet döngüsü dışındaki kaynaklardan sermaye veya sermaye benzeri fon aktarımı ya da yabancı kaynak temini gerekecektir. Eğer Firmaların ihtiyacı olan nakdi faaliyet döngüsü dışı kaynaklardan da sağlayamaması durumunda finansman riskinin etkileri hissedilmeye başlanacak ve likidite riski tetiklenecektir.

RİSK BAZLI ANALİZ - FAİZ RİSKİ

 

Bir Firma faaliyet süresince hangi risklere maruz kalabilir ? Aşağıda Firma’nın kalabileceği belirli başlı riskleri inceleyerek, yapacağımız analizde ilgili risklerin nasıl analiz edilmesi gerektiği konusunda yardımcı olmaya çalışacağım. Unutulmasınki risklerin nasıl oluştuğundan çok incelediğimiz Firma’nın ilgili risklere karşı direnç noktalarını analiz etmemiz önemlidir. Risk her zaman vardır, ancak Firma’nın o risk karşısındaki direnç düzeyi önemlidir.

Bir Firma faaliyet süresi boyunca aşağıdaki belirli başlı olarak aşağıdaki risklere maruz kalabilir;

Likidite Riski	Faiz Riski	Ülke Riski	Tedarik Riski
Kur Riski	Yoğunlaşma Riski	Pazar Riski	Yatırım Riski
Yönetim Riski	Parite Riski	Finansman Riski

BASİT BİR ŞEKİLDE GELECEK ANALİZİ (PROFORMA GELİR TABLOSU OLUŞTURMA, ONİS, EBİTDA)

Elimizde Firma’nın güncel bilanço ve gelir tablosu mevcut. Firma’nın hedefleri ve planları konusunda bir görüşme gerçekleştirdik. İster analizci, ister finansmancı, ister danışman, ister patron olalım. Elimizdekilerle Firma’nın geleceğini basit bir şekilde nasıl öngörebiliriz ?

Aşağıda kullanacağımız bazı verileri verelim;

RASYOLAR

LİKİDİTE RASYOLARI

Likidite, bir varlığın istenilen anda değerinde nakde döndürülebilme hızı olarak tanımlanabilir. Bilançoda yer alan likiditesi yüksek olan varlıklar dönen varlık Grubudur. Nitekim tekdüzen hesap planı incelendiğinde dönen varlıklar grubunun en likitden en düşük likiditeye sahip varlıklara doğru ilerlediğini görürüz (Hazır değerler – Alacaklar – Stoklar – Diğer Dönen Varlıklar). Firmanın sahip olduğu kısa vadeli borçlarını ödeyebilecek yeterlilikte likiditeye sahip olmasına ise, firmanın likidite pozisyonu denir. Bir firmanın likidite pozisyonunun bulunabilmesi için ise aşağıdaki  oranlar kullanılmaktadır;

MALİ TABLOLARIN KONSOLİDE EDİLEBİLİRLİĞİ

 

Konsolidasyon, aynı risk grubu olarak görülen şirketlerin mali verilerin birleştirilmesi, bu kapsamda aynı grup içerisinde birbirlerine olan iştirak-sermaye, alış-satışlar birbirlerine olan bakiyeler (alıcılar-satıcılar, alınan avanslar-verilen avanslar, diğer alacaklar-diğer borçlar) vb. gibi grup içerisindeki şirketlerin karşılıklı işlemleri mahsup edilerek mali verilerin tek bir mali tablo üzerinden gösterilmesidir.  Peki konsolidasyona alacağımız şirketleri nasıl belirleyeceğiz ? Tecrübeler gösteriyorki bu konuda sıkça hatalar yapılmaktadır.

KUR RİSKİNİN ÖLÇÜMÜ ve YORUMLANMASI (3. BÖLÜM)

Diğer bölümlerde ihracatçı Firma ve yurtiçine dövize endeksli satan Firma’larda kur riskini incelemiştik. Bu bölümde ise uzun vadeli kredi kullanan ve bu nedenle yüksek kambiyo zararı oluşan şirketleri inceleyeceğiz. Özellikle bu tip örneklere enerji sektöründe faaliyet gösteren, geliri USD üzerinden oluşan ve yatırım finansmanında YP kredi kullanan Firma’larda sıkça rastlayabiliyoruz.

KUR RİSKİNİN ÖLÇÜMÜ ve YORUMLANMASI (2. BÖLÜM)

Bir önceki bölümde ihracatçı bir Firma üzerinden kur riskini ölçmeye ve yorumlamaya çalışmıştık. Genel olarak ihracat haricinde yurtiçine de yabancı para üzerinden satış yapan şirketlerde de benzer bir durumla karşılabiliriz. Ülkemizde özellikle tekstil yada otomotiv yedek parça gibi sektörlerde yurtiçine direk yabancı para üzerinden satış yapılmadığı durumlara bir çok kez rastlayabiliriz. Hatta ilgili sektörde çoğunlukla tercih edilen yöntem dövize endeksli yapılan satışlardır. 

KUR RİSKİNİN ÖLÇÜMÜ ve YORUMLANMASI (1. BÖLÜM)

Kur riski işe yeni başlayıp başlamadığı  çok önemli değil, genelde analistçinin korkulu rüyasıdır. Çoğu zaman analistçi için paniğe sebep verir. Bu risk nasıl ölçülmelidir ? Ülkemizde sadece yabancı para varlık ve yabancı yara yükümlülük durumuna bakıp, kur riski olup olmadığına karar verebilir miyiz ? Peki biz riskin düzeyini nasıl ölçeceğiz ? Birde gelir tablosunda kambiyo karı/zararı hesabı var, finansman giderlerinin içerisinde de kur farkı var. Eyvah Firma kurdan çok zarar yazmış, bir saniye kurdan bu kadar zarar yazılırken dönem karı nasıl artıyor? Yok bu kadar kur zararı varken, kesin kur riski vardır, olmasa bile vardır !, olmasa da kimseyi inandıramam. Bir saniye finansman gideri içindeki kur farkları uzun vadeli kredilerden kaynaklanmış, peki bu analizimi etkiler mi ?

İlgili yazı da bir Firma’da kur riski olup olmadığı konusuna değinmek yerine esas anlamda bence önemli olan kur riskinin düzeyinin ölçülmesi konusuna değinmek istiyorum.

ANALİZCİ İÇİN ALACAK KALİTESİNİN TESPİTİ

Daha önceki yazılarda “Firma’yı ne batırır” konusuna değinmiştik. Cevap aslında tek olup, nakit akışındaki/dengesindeki bozulmaydı. Nakit akışındaki bozulmanın pek çok alt nedeni olduğundan bahsetmiştik. Bu yazıda özellikle bir analizci için bahsi geçen alt nedenlerden belki de en önemlisi olan alacak tahsilatında yaşanabilecek sorunların nasıl tespit edilebeceği incelemeye çalışacağız.

FİNANSAL ANALİZ’DE “REEL ÖZKAYNAK DÜZEYİ”

“Özkaynaklar” özellikle şirketlerin mali verilerinin değerlendirmesinde bilanço ele alındığında en fazla dikkat edilen hesap grubudur. Hatta çok sayıda bankacının bilançoyu eline aldığında ilk olarak görmek istediği özkaynakların aktifi finanse etme düzeyidir.  Genellikle tutar çok önemli değildir. Aktif büyüklük ile uyum aranır. Kısaca “%” önemlidir. Amaç Firma aktifin kaçının özkaynaklarla finanse edileceğinin görülmesidir. Şirket ile ilk kez çalışılacaksa en fazla merak edilen hesaptır. Aktarma-Arındırma işlemlerinin %50’sinden fazlasında “özkaynaklar grubu” kullanılır. Dikkat ederseniz “özkaynaklar grubu” olarak ifade edilmekte olup, tek başına ödenmiş sermayenin, kar yedeklerinin vb. çok fazla bir önemi bulunmamaktadır.